Cỗ Bát Tràng – Tinh Hoa Ẩm Thực của Làng Gốm Nghìn Năm

Cỗ Bát Tràng là 1 trong những đặc trưng của người dân làng gốm bên cạnh nghề gốm truyền thống. Mâm cỗ vừa thể hiện tinh thần làng quê Bắc Bộ, vừa là di sản văn hóa ẩm thực đậm đà bản sắc Việt Nam. 

Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các món ăn đặc trưng nhất của mâm cỗ truyền thống Bát Tràng như: canh măng mực, su hào xào mực, chả tôm lá lốt, nem chim câu,…

Các món ăn trên cỗ Bát Tràng không chỉ chinh phục thực khách bởi hương vị thơm ngon mà còn bởi cách trình bày tinh tế, tâm huyết trong chế biến và giá trị văn hóa của người dân nơi đây.

Mâm Cỗ Bát Tràng Có Cấu Trúc Và Ý Nghĩa Như Thế Nào?

Mâm cỗ Bát Tràng thường mang những ý nghĩa biểu tượng qua số lượng bát đĩa được sắp xếp trên bàn tiệc:

• 4 bát, 6 đĩa: Tượng trưng cho sự viên mãn, đủ đầy.
• 6 bát, 8 đĩa: Thường xuất hiện trong các dịp trọng đại, mang ý nghĩa phát tài phát lộc.

Ngoài cách sắp đặt, các món ăn trong mâm cỗ cũng rất đa dạng, kết hợp giữa hương vị truyền thống và cách chế biến tinh tế, đem lại trải nghiệm trọn vẹn cho thực khách.

Những Món Ăn Nào Làm Nên Thương Hiệu Của Cỗ Bát Tràng?

1. Canh Măng Mực – “Linh Hồn” của Cỗ Bát Tràng

Nguyên liệu đặc biệt: Măng Thanh Bì từ Yên Bái được chọn lựa kỹ càng, kết hợp với mực khô Thanh Hóa – loại mực ngọt thịt, thơm tự nhiên.

Quy trình chế biến:

• Măng được ngâm, luộc nhiều lần để loại bỏ vị chát, sau đó xé sợi nhỏ.
• Mực tẩy bằng rượu gừng, nướng vàng trên than hoa, sau đó xé nhỏ và xào săn.
• Nước dùng được ninh từ xương lợn, gà và tôm he, mang lại vị ngọt thanh và đậm đà.

Khi hoàn thiện, canh măng mực là sự kết hợp hài hòa giữa độ giòn của măng, vị ngọt thơm của mực và nước dùng đậm đà, để lại ấn tượng khó quên cho người thưởng thức.

2. Su Hào Xào Mực – Tinh Hoa Từ Sự Đơn Giản

Nguyên liệu: Su hào nạo tươi mát kết hợp với mực khô dai giòn. Ngoài ra, món ăn còn có thể thêm trứng rán, thịt nạc luộc, thịt gà, giò và nấm hương.

Cách chế biến:

• Su hào được gọt vỏ, bào sợi, sau đó vắt khô để giữ độ giòn.
• Mực khô được làm sạch, nướng vàng, xé nhỏ, rồi xào với dầu cho săn lại.
• Cho các nguyên liệu còn lại vào xào chung với gia vị như muối, đường và tiêu, tạo nên món ăn có vị giòn sần sật và hương thơm đặc trưng.

Món su hào xào mực không chỉ ngon mà còn là một trong những món ăn đại diện cho sự tinh tế của người Bát Tràng.

3. Chả Tôm Cuốn Lá Lốt – Hương Vị Khó Quên

Nguyên liệu: Tôm sông tươi là thành phần chính của món ăn. Cùng với đó là thịt băm, lá lốt và các gia vị như hành tím, tiêu, nước mắm,…

Cách làm món ăn:

• Cho các nguyên liệu tôm, thịt băm nhuyễn. Sau đó trộn chung với gia vị tẩm ướp.
• Múc chả vào lá lốt bọc lại thật chặt tay, rồi nướng trên than hoa.
• Pha nước chấm chua ngọt hoặc sử dụng nước sốt mè rang.

Món ăn có vị ngọt tự nhiên của chả tôm, cùng với đó là hương thơm của lá lốt được nướng xém. Chả tôm cuốn lá lốt để lại hương vị hòa quyện khó quên cho người thưởng thức.

4. Nem Chim Câu – Đậm Đà Hương Vị Miền Bắc

Nguyên liệu: Chim bồ câu sơ chế sạch, lọc phần thịt và băm nhỏ. Phần phụ gồm có mộc nhĩ, nấm hương, cà rốt, hành tây, củ đậu, miến, hành hoa, rau mùi và không thể thiếu bánh đa nem.

Các bước chế biến:

• Cho thịt chim câu đã băm nhỏ cùng hỗn hợp rau củ và gia vị trộn đều.
• Nhân được gói vào bánh đa nem vừa phải, gói đều tay, đẹp mắt.
• Sau đó, nem chim câu được rán sơ 70% vớt ra để ráo dầu. Khi gần ăn rán lần 2 cho đến khi vàng giòn.

Từng miếng nem chim câu bên ngoài giòn vàng, bên trong ngọt bùi tự nhiên. Món ăn được đánh giá cao nhờ hương vị thơm ngon và cách chế biến tỉ mỉ.

5. Các Món Truyền Thống Khác

Ngoài các món đặc trưng trên, cỗ Bát Tràng còn có các món phổ biến như: bánh chưng, xôi vò, giò lụa, gà luộc, canh bóng, nộm su hào.

Canh bóng, nộm su hào, gà luộc là các món ăn thường có trên cỗ Bát Tràng

Điểm Độc Đáo Của Mâm Cỗ Bát Tràng

Bày trí đẹp mắt, chế biến tâm huyết và giá trị văn hóa là 3 yếu tố tạo nên điểm độc đáo cho mâm cỗ của người Bát Tràng.

1. Trình Bày Tinh Tế

Mâm cỗ Bát Tràng không chỉ chú trọng vào hương vị mà còn được bày trí đẹp mắt, khiến cho món ăn vừa ngon mắt, vừa ngon miệng. Các món ăn được sắp xếp trên những chiếc bát đĩa gốm sứ, vốn là niềm tự hào của người dân Bát Tràng.

Các món ăn cỗ được bày biện trên bộ bát đĩa sen xanh Bát Tràng

2. Tâm Huyết trong Chế Biến

Điểm nổi bật nhất của cỗ Bát Tràng chính là sự tỉ mỉ trong từng công đoạn chế biến. Từ việc chọn nguyên liệu tươi ngon, đảm bảo chất lượng, đến cách nêm nếm và chế biến đều được thực hiện một cách cẩn thận, chu đáo.

Người làm cỗ thường sử dụng những nguyên liệu địa phương đặc trưng, kết hợp bí quyết nấu nướng được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

3. Giá Trị Văn Hóa

Cỗ Bát Tràng là 2 phần di sản văn hóa, phản ánh nét đẹp truyền thống và đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Hơn thế nữa, mâm cỗ Bát Tràng còn là dịp để các thế hệ trong gia đình quây quần, gắn kết và cùng nhau gìn giữ giá trị cội nguồn.

Sự cầu kỳ trong từng món ăn và cách bài trí không chỉ thể hiện lòng hiếu khách mà còn là cách người dân làng gốm Bát Tràng tôn vinh nền ẩm thực Việt Nam.

Những Nghệ Nhân Ẩm Thực Gìn Giữ Tinh Hoa Cỗ Bát Tràng

Các nghệ nhân như bà Nguyễn Thị Lâm hay bà Phạm Thị Diệu Hoài đã dành cả đời mình để gìn giữ và phát huy truyền thống ẩm thực Bát Tràng. Họ lưu giữ các bí quyết chế biến món ăn, truyền dạy cho thế hệ sau, đảm bảo di sản này không bị mai một.

Bà Nguyễn Thị Lâm chia sẻ: “Cỗ Bát Tràng là cả một câu chuyện văn hóa. Mỗi món ăn mang một hương vị riêng, gắn liền với ký ức và tình yêu quê hương.”

Cỗ Bát Tràng Đóng Vai Trò Gì Trong Du Lịch Hiện Đại?

Ngày nay, khi du khách đến trải nghiệm du lịch làng nghề sẽ có dịp thưởng thức cỗ Bát Tràng. 

Các gia đình như nghệ nhân ẩm thực Phạm Thị Diệu Hoài đã mở cửa đón du khách, tổ chức các buổi trải nghiệm ngay tại những ngôi nhà cổ. Hay không gian ẩm thực Hòa Thu của nghệ nhân Phạm Thị Hòa giúp khách du lịch thưởng thức cỗ Bát Tràng đúng điệu.

Cỗ Bát Tràng là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa của làng gốm cổ. Với sự kết hợp hoàn hảo giữa hương vị và nghệ thuật trình bày, mỗi mâm cỗ là một câu chuyện, một di sản văn hóa cần được gìn giữ và phát huy.